Soyut Yüzeylerin İnatçı Kâşifi Maryam Mirzakhani

Çocukken her gece hayalindeki harika ve başarılı bir kızla ilgili hikâyeler yaratan Maryam Mirzakhani bugün 37 yaşında ve Stanford Üniversitesi’nde bir matematik profesörü. Düşlerinin kahramanı olan o kız bazen belediye başkanı olur, bazen de dünyayı dolaşırmış. Mirzakhani’nin zihni hâlâ karmaşık hikâyelerle dolu ve azmi hiç azalmamış. Matematiğin Nobel’i olarak bilinen Fields Madalyası’na layık görülen ilk kadın araştırmacı olmanın gururunu yaşıyor. Matematiğin kadın yüzü olmak gibi bir arzusu yok. Gelecekte daha pek çok kadının Fields Madalyası alacağına inanıyor.

Maryam için matematik bilimiyle uğraşmak bir bakıma roman yazmak gibi. Ona gö- re matematikte de aynı romanlardaki gibi değişik karakterler var. Zamanla bu karakterleri daha iyi tanıyor, değişimlerini gözlemliyor ve bir karaktere tekrar dönüp baktığında ilk izleniminden farklı oldu- ğunu görüyor. İran asıllı matematikçi, bu karakterler onu nereye götürürse götürsün -hatta bu hikâyelerin satırlarının anlaşılması yıllarca da sürse- azimle onları izliyor. Mirzakhani matematikçiler arasında en zor sorularla mücadele etmek konusunda ün sahibi. Harvard Üniversitesi’nden doktora tez danışmanı Curtis Mc Mullen, Maryam’ın matematik söz konusu olunca hevesinin asla kırılmadığını belirtiyor. Onunla birlikte çalışma şansı yakalamış Chicago Üniversitesi’nden matematikçi Alex Eskin ise Mirzakhani’nin hiperbolik geometriye sahip yüzeyler hakkındaki doktora tezinin tam anlamıyla olağanüstü olduğunu söylüyor. Yine Chicago Üniversitesi’nden matematikçi Benson Farb ise Mirzakhani’nin ve Eskin’in birlikte ortaya koyduğu -belki de asrın kuramı olarak tanımlanabilecek- soyut yüzeylerin dinamiğini bilardo masaları ile ilişkilendiren kuramı, muazzam bir işbirliğinin sonucu olarak değerlendiriyor. Narin görüntüsünün altında yatan inatçı kişiliğinin ve özgüveninin yanı sıra genç matematik- çi hayli alçakgönüllü bir bilim insanı. Şubat ayında aldığı bir e-posta ile matematikte ulaşılabilecek en yüksek onur ödülü olarak değerlendirilen Fields Madalyası’na layık görüldüğünü ve ödülün kendisine Seul’de (Güney Kore) gerçekleştirilecek Uluslararası Matematikçiler Kongresi’nde takdim edileceğini öğrendiğinde, e-posta hesabının bilgisayar korsanlarının eline geçtiğini düşünmüş